Zwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes is een tijdelijke vorm van diabetes die één op de 15 zwangere vrouwen treft. Deze vorm van diabetes kan ernstige gevolgen hebben voor de moeder en het ongeboren kind. Gelukkig kunnen we veel doen om de risico’s op deze aandoening te voorkomen en de gevolgen te verminderen.
Dit artikel is verdeeld in de volgende subsecties:
- Wat is zwangerschapsdiabetes?
- Wie loopt er risico op zwangerschapsdiabetes?
- Insuline spuiten tijdens de zwangerschap
Wat is zwangerschapsdiabetes?
Wanneer je zwanger bent reageert je lichaam minder goed op insuline dan normaal. Daarom maakt het vrouwelijke lichaam tijdens de zwangerschap extra insuline aan om het bloedsuikergehalte optimaal te houden. Maar bij 1 op de 15 vrouwen gaat er iets mis in deze productie en opname van insuline. Hierdoor komt er te veel suiker in het bloed, waardoor de waarden van het bloedsuikergehalte in het lichaam te hoog komen te liggen.
Wat betekent “te hoog bloedsuiker”?
Uw bloedsuikerwaarde, ook wel de bloedsuikerspiegel, glucosespiegel of glucosewaarde genoemd, geeft aan hoeveel glucose (suiker) er in uw bloed aanwezig is. Deze glucose komt in uw lichaam terecht wanneer u voedsel eet dat suiker of koolhydraten bevat.
Symptomen van een te hoog suikergehalte tijdens de zwangerschap
Er zijn veel verschillende symptomen die kunnen wijzen op zwangerschapsdiabetes. Enkele van de meest voorkomende zijn:
- meer dorst dan normaal, altijd een droge mond hebben
- veel plassen
- moeheid, futloosheid
- te snel groeiende baby (macrosomie)
- te veel vruchtwater (polyhydramnion)
Natuurlijk is het heel normaal om je moe te voelen tijdens je zwangerschap. Om zeker te weten of je zwangerschapssuiker of een verhoogde suikerspiegel hebt tijdens de zwangerschap, kan simpel vastgesteld worden door middel van een bloedtest. Een ander middel is de OGTT, dit staat voor “Oral Glucose Tolerance Test” (Orale Glucosetolerantietest). Heeft u last van een van bovenstaande symptomen? Raadpleeg uw arts voor een bloedsuikertest.
Wat is het gevaar van zwangerschapsdiabetes?
Het ongeboren kind krijgt dezelfde stoffen binnen als de moeder. Via de navelstreng brengt het bloed van de moeder alle voedingsstoffen naar het embryo, zodat deze zich kan ontwikkelen en kan groeien. Dit geldt voor goede voedingsstoffen, maar ook voor slechte voedingsstoffen. Omdat de baby in wording erg kwetsbaar is, wordt het zwangere vrouwen afgeraden om te roken, alcohol en koffie te drinken, en extra aandacht te besteden aan gezond eten. Wanneer een zwangere vrouw een te hoge glucose waarde heeft, heeft het ongeboren kind dit ook. Dit kan leiden tot een (te) grote, dikke baby, wat voor problemen kan zorgen bij de geboorte.
Daarnaast kunnen de verhoogde insulinewaarden bij de baby ook leiden tot onderontwikkeling van de longen en een niet goed functionerende lever. Dit kan leiden tot moeite met ademen en een gelige huid bij de zuigeling. In de meeste gevallen verdwijnen deze klachten zonder verdere, intensieve behandeling in de eerste week. Een ander gevolg van een verhoogde suikerspiegel tijdens de zwangerschap is dat zowel moeder en kind na de geboorte een vergrote kans op de ontwikkeling van type 2 diabetes hebben. Onderzoek heeft uitgewezen dat moeders die verhoogde suikerwaardes tijdens hun zwangerschap hebben meer kans hebben op een postnatale depressie. Uw bloedsuikerwaarde, ook wel de bloedsuikerspiegel, glucosespiegel of glucosewaarde genoemd, geeft aan hoeveel glucose (suiker) er in uw bloed aanwezig is. Deze glucose komt in uw lichaam terecht wanneer u voedsel eet dat suiker of koolhydraten bevat.
Wie loopt er risico op zwangerschapsdiabetes?
Vrouwen lopen meer risico op het ontwikkelen van zwangerschapsdiabetes, als u:
- zwanger bent terwijl u overgewicht heeft, (BMI>25)
- voor de zwangerschap al last heeft van een verhoogde bloedsuikerspiegel
- uw directe familie diabetes type 2 (symptomen hier) heeft
- al eerder zwangerschapsdiabetes hebt gehad
- eerder eens een miskraam hebt gehad
- eerder een baby kreeg van meer dan 4500 gram (macrosomie)
- van Hindoestaanse, Arabische of Noord-Afrikaanse afkomst bent
- polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) heeft
Oorzaken te hoge bloedsuiker zonder diabetes
Zowel stress als koolhydraatrijke voeding kunnen tot verhoogde suikerspiegel leiden. Dit kan tegengegaan worden door rustig aan te doen en op de voeding te letten: eet minder suikerrijke voeding.
Voorkomen is beter dan genezen
Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen. Wanneer je van plan bent om zwanger te worden, doet u er goed aan om voor de conceptie al uw gezondheid zo goed mogelijk op peil te brengen. Zorg dat uw BMI goed is en u in een goede conditie verkeert. Eet gezond en beweeg voldoende. Kies voor kleinere maaltijden met veel groenten, volkoren producten, peulvruchten, yoghurt en vers fruit. Twijfelt of u zwangerschapsdiabetes heeft? Vraag dan een suikertest aan bij de dokter!
Ik heb verhoogde suikerwaarden. Wat nu?
Geen paniek. Zoals gezegd komt het regelmatig voor dat het bloedsuiker gehalte tijdens de zwangerschap te hoog ligt. Gelukkig is hier wat aan te doen. Vrouwen met zwangerschapssuiker worden meestal geadviseerd om gedurende de dag kleine porties aan koolhydraten te eten, en suikerrijke producten te laten staan. Ook voldoende in beweging blijven is erg belangrijk.
Kijk hier of uw bloedsuikerwaarden binnen de juiste marges vallen
Tabel bloedsuikerwaarden:
| Categorie | Bloedsuikerwaarde (mmol/L) | Bloedsuikerwaarde (mg/dL) |
|---|---|---|
| Veel te laag | Minder dan 3,5 | Minder dan 63 |
| Laag | 3,5 – 5,4 | 63 – 99 |
| Normaal | 5,5 – 7,0 | 100 – 125 |
| Te hoog | 7,1 – 9,9 | 126 – 180 |
| Veel te hoog | Meer dan 10,0 | Meer dan 180 |
Dit geeft dezelfde bloedsuikerwaarden weer, maar nu uitgedrukt in milligram per deciliter voor een eenvoudigere vergelijking met de eenheden die in sommige regio’s worden gebruikt.
Insuline spuiten tijdens de zwangerschap
Het kan voorkomen dat, ondanks de dieetsuggesties en voldoende beweging, de bloedwaardes toch nog te hoog blijven. In dit geval zal de specialist (meestal een gynaecoloog of internist) het advies uitbrengen om het insulinegehalte in kritieke fases met een injectie te controleren. De arts zal u precies uitleggen wanneer u moet testen, hoe u te weten komt hoeveel insuline u moet spuiten, en waar u het beste kunt prikken. Meestal gaat het om een paar testmomenten en prikken per dag, en zult u onder begeleiding blijven bij de arts.
Na de zwangerschap en afname van het geven van borstvoeding is het vaak niet meer nodig om insuline te spuiten, en herstelt de insulinewaarde zich naar een normaal niveau. Helaas komt het ook regelmatig voor dat zowel moeder en baby diabetes type 2 ontwikkelen.
Te weinig insuline in het bloed
We hebben het steeds over teveel suiker in ons bloed, maar wat gebeurt er als we te weinig suiker in ons bloed hebben? Te weinig bloedsuiker wordt ook wel ‘hypo’ genoemd. De remedie is simpel: eet of drink iets met suiker en de bloedsuikerspiegel zal weer toenemen. Wanneer iemand te weinig bloedsuiker in zijn of haar systeem heeft, kan dit zich uiten in verschillende symptomen, zoals moeheid en fatique, diarree, misselijkheid, verlies van kracht en plasneigingen (maar niet kunnen plassen.) Een van de meest gevaarlijke gevolgen van een tekort aan bloedsuiker is het verlies van het bewustzijn, wat kan leiden tot een coma en beschadiging van de organen.
Volg de instructies van uw behandelend arts en gespecialiseerde dietist nauwkeurig op. Heeft u vragen of klachten, neem dan direct contact op met uw arts! Het kan het leven van uw ongeboren kindje en van uzelf redden.
Vraag advies aan de diëtist
Gezond eten is goed voor iedereen aan tafel. Wanneer u een verhoogd risico op zwangerschapssuiker hebt, of om een andere reden gezonder wilt eten en leven, kunt u zich laten adviseren door een diëtist. De diëtist is een paramedische specialist in voedingsstoffen. In een gesprek zal de diëtist een dieetplan voor u vaststellen, aangepast aan uw persoonlijke doel en behoeften.
Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit. Lees meer op mijn blog!
