06-10187245 caroline@dietist.com

Tanderosie

Maar liefst 20 procent van de 18 tot 35-jarige Nederlanders heeft last van gebitsslijtage of tanderosie.De reden hiervan is dat we tegenwoordig veel meer groenten en fruit eten dan voorheen. Dit moderne ‘zuurrijke’ dieet draagt voor een groot gedeelte aan bij aan de slechtere staat van ons gebit. Heeft u het idee dat uw tanden gevoeliger zijn geworden, of dat het glazuur dunner lijkt? Lees hier verder.

Dit artikel is opgedeeld in de volgende subsecties:

  1. Wat is tanderosie?
  2. Verandering van eetgewoonten
  3. Wat moeten we dan eten om gezond te blijven?
  4. Hulp bij het tegengaan van tanderosie

Wat is tanderosie? 

Tanderosie is een aandoening waarbij het tandglazuur langzaam wordt verzwakt. Door het verzwakte glazuur worden de tanden doffer, dunner en doorschijnender; tanden kunnen erg gevoelig worden. Hierdoor ontstaat er niet alleen meer kans op gaatjes, maar ook op tanderosie, i.e. tanden die sneller afbrokkelen. De erosie ontstaat doordat de tanden blootstaan aan (kool)zuurhoudende dranken, zoals frisdranken. Niet alle dranken even erg qua tanderosie, er is een verschil in “erosiviteit”. Erosiviteit duidt erop hoe goed iets in staat is om oppervlakken te ‘verslijten’. Zuren en andere chemische stoffen breken langzaam stoffen af; van metaal tot gesteente en dus ook uw tanden. De mate van erosiviteit duidt erop hoeveel schade een stof kan veroorzaken met geleidelijk afbreken c.q. oplossen.

Wat zijn voorbeelden van erosieve voeding?

De volgende voedingsmiddelen en dranken worden beschouwd als erosief, gerangschikt van hoog naar laag:

  1. Citrusvruchten (bijv. sinaasappels, citroenen)
  2. Frisdranken (met name cola), energie- en sportdranken
  3. Wijn en bier
  4. Tomaten en tomatenproducten
  5. Zure vruchten (zoals bessen)
  6. Azijnhoudende voedingsmiddelen, vooral dressings
  7. Yoghurt
  8. Appelsap

Het is dus verstandig om deze producten met beleid te consumeren en bewust te zijn van de erosieve werking op uw tanden.

Met name citroenzuur (voedingszuur E330) kan bijdragen aan tanderosie. Citroenzuur is zuur van nature; zure voedingsmiddelen en dranken kunnen het tandglazuur aantasten, als ze regelmatig geconsumeerd worden. Tandglazuur is de harde buitenste laag van de tanden, en herhaalde blootstelling aan zuren kan leiden tot erosie. 

Wie loopt risico op tanderosie?

Vroeger kwam tanderosie voornamelijk voor bij ouderen. Uit onderzoek (2020) is gebleken dat maar liefst 1 op de 5 Nederlanders onder de 35 jaar last heeft van gebitsslijtage (of tanderosie). In het begin stonden de tandheelkundige hulpverleners voor een raadsel. De belangrijkste oorzaak is de populariteit van koolzuurhoudende dranken, zoals cola, citroen-limoen frisdranken bevatten opgelost koolstofdioxidegas, waardoor ze bruisend zijn. Andere voorbeelden zijn ijsthee met koolzuur, sprankelend mineraalwater en koolzuurhoudende vruchtensappen. 

Jeugd 

Waarom hebben zoveel jongeren tegenwoordig slechtere tanden dan zeg maar 10 jaar geleden? Eenmaal aangetast tandglazuur is niet meer te herstellen, daarom is dit een verontrustende ontwikkeling. Gebroken tanden en een slecht gebit moeten voorkomen worden door de jeugd goede tandverzorging aan te leren van een jonge leeftijd. Elektrisch poetsen kan tandkwalen zoals caries, parodontitis en dus ook tanderosie voorkomen. Kinderen zelfstandig (elektrisch) leren poetsen, al vanaf dat ze peuters zijn, is daarom erg verstandig.  

Ouderen

Ook ouderen moeten opletten, want ouderen hebben vaker chronische aandoeningen, die gebitsverzorging bemoeilijken. Bij ondervoeding en Parkinson zijn mensen bijvoorbeeld vaker aangewezen op medische voeding, zoals drinkvoeding en sondevoeding. Deze vorm van voeding kan nadelige effecten op de mond in het algemeen hebben en daarmee het gebit in het bijzonder. Het gebit goed reinigen is dan aan te raden. Daarnaast kan deze groep vaker last hebben van slikproblemen (dysfagie) of brandend maagzuur (m.n. GERD), wat ook tanderosie in de hand kan werken. Bovendien kan de verminderde speekselproductie bij dysfagie het beschermende effect van speeksel tegen tanderosie verminderen. Verzorging van het gebit is voor deze groep echt noodzakelijk. 

Wat is het verschil tussen tanderosie en tandcariës?

Tanderosie ontstaat door zuren uit voedsel en dranken die het tandglazuur aantasten. Tand cariës, daarentegen, komt voort uit bacteriën in de mond die zuren produceren bij de afbraak van suikers. Tanderosie lost het glazuur op, terwijl cariës begint met het vormen van gaatjes. Beide aandoeningen benadrukken het belang van goede mondverzorging en regelmatige tandartscontroles. Tanderosie kan verminderd worden door een suikervrij dieet te volgen, omdat suikers de groei van zuurproducerende bacteriën in de mond bevorderen. Een suikervrij dieet helpt dus om de zuurvorming te verminderen. Echter, tanderosie kan ook veroorzaakt worden door zuren in voedingsmiddelen en dranken, zelfs als deze suikervrij zijn.

Wat is het verschil tussen tanderosie en parodontitis?

Parodontitis is een ontsteking van het tandvlees en omliggend weefsel, veroorzaakt door bacteriële infectie en leidend tot symptomen zoals bloeding en terugtrekkend tandvlees. Tanderosie daarentegen ontstaat door het aanhoudende contact van het tandglazuur met zuren, meestal afkomstig van voedingsmiddelen en dranken, wat kan leiden tot gevoelige tanden en glazuurverlies.

Verandering van eetgewoonten

Al gauw werd de link gelegd naar onze nieuwe hang naar een gezonde leefstijl, met ander voedsel. De trendy smoothies, veel snackgroenten en vers fruit zijn misschien de sleutels in een gezond en een actief leven, maar trekken hun sporen in onze mond. Deze zogenaamde gezonde eet- en drinkgewoonten hebben helaas een vervelende en nog niet zo heel bekende keerzijde.

zijn Verse groenten en fruit slecht voor het gebit?

Groenten en fruit bevatten veel zuren. Deze zuren komen zeker voor in andere producten, zoals verschillende frisdranken en wijn, zelfs in sodawater. Koolzuurhoudende dranken zijn dus in het algemeen vrij slecht, een probleem voor onze mondgezondheid. Maagzuurproblemen (zoals gastro-oesofagale refluxziekte) en braken kunnen eveneens bijdragen aan de erosie van het tandglazuur, eveneens vanwege het opborrelende zuur dat het tandglazuur kan aantasten. 

Waarom is deze belangrijke informatie niet bekend bij het grote publiek?

Een gezond leven met veel sporten, vers fruit, minder vlees wordt juist heel erg gepromoot. Waarom spreekt er niemand over deze keerzijde van deze ‘gezondheidstrend’? Om te beginnen, het duurt lang voordat de juiste gegevens boven tafel komen. Tanderosie treedt niet van de ene op de andere dag op, het is (gelukkig!) een traag proces. Dit is de reden waarom het dus ook lang duurde, voordat de medische wereld in beweging kwam; dat de alarmbellen gingen rinkelen. Vervolgens moest onderzocht te worden waar deze toename van tandbederf aan te wijten was. Het leek onwerkelijk: supergezond eten, met als gevolg… meer tanden verliezen? Jarenlang kregen snoepgoed en suikers de schuld van tanderosie, maar nu zijn ineens de sinaasappel en smoothies verdacht?

Wat moeten mensen dan eten om een gezond gebit te houden?

Natuurlijk houdt dit niet in dat u geen verse jus d’orange meer kunt drinken, of de dag  niet meer kunt beginnen met een smoothie. Ook de zak met snackworteltjes mag gewoon blijven. Verse groenten en fruit zijn altijd beter dan de producten uit de fastfoodindustrie. We dienen ons alleen bewust te worden van de ‘bijwerkingen’ en te leren hoe we hier adequaat mee om kunnen gaan. Tanden hebben gewoon meer bescherming nodig! 

Om het glazuur te versterken en ontmijning te voorkomen, is het belangrijk om het te voorzien van fluoride en calciumdeeltjes, die via voeding, tandpasta of mondverzorging verkregen kunnen worden. Als het glazuur verzwakt, wordt het niet krachtig genoeg om te beschermen tegen tandbederf, wat het risico op tandverlies verhoogt. Daarnaast bestaat het gevaar van het ontwikkelen van verdere gezondheidsproblemen; een onbehandeld gaatje kan leiden tot bloedvergiftiging als bacteriën zich door het hele lichaam verspreiden. 

Hoe zijn tanden te beschermen tegen vroegtijdige slijtage?

De eerste stap in de weg naar een betere mondhygiëne is de bewustwording van het probleem. Nu we weten waar het van komt, kunnen we stappen ondernemen om onze tanden beter tegen de gevolgen van ons nieuwe dieet kunnen beschermen. Gelukkig zijn er verschillende dingen die we zelf kunnen doen om onze tanden te beschermen:

Beperk het aantal zuurmomenten per dag

De kans op tanderosie wordt al vergroot met vier zuurmomenten per dag. Gezonde groenten en fruitsnacks kunt u beter in één keer opeten, in plaats van verspreid over de hele dag. Ook een glas jus d’orange of fris kunt u beter in één keer achterover slaan dan het in kleine slokjes op te drinken.

Spoel de mond regelmatig met water

Maak er een gewoonte van om de mond te spoelen na het eten of drinken van gezonde shakes of fruit- een groentehapjes. Op deze manier vermindert u het in de mond achtergebleven zuur.

Poets niet direct u tanden nadat u gegeten of gedronken hebt

Doordat de zuren in het eten en drinken ons glazuur zachter maken, is het beter om een uurtje te wachten voordat u gaat poetsen. Zo zorgt u ervoor, dat u de zachte glazuur niet per ongelijk met de tandenborstel beschadigt. Het beste is om een uurtje te wachten. Zo geeft u het speeksel de gelegenheid om de balans van de mond te herstellen.

Gebruik een zachte tandenborstel

Of u beter met de hand of met een elektrische tandenborstel uw tanden kunt poetsen, hangt af van de persoon. U kunt aan de tandarts of mondhygiëniste vragen welke methode voor u het beste is. Twee keer per dag minimaal twee minuten poetsen is voldoende. Een zachte tandenborstel is vrijwel altijd beter dan een harde borstel. 

Gebruik goede tandpasta

Er zijn verschillende soorten tandpasta op de markt die mineralen bevatten die helpen om het glazuur te versterken. Naast de reguliere ‘supermarkt’ tandpasta’s zijn er tegenwoordig ook heel veel natuurlijke tandenpasta’s verkrijgbaar, die zonder chemicaliën zoals fluoride helpen om ons gebit te beschermen.

Tandarts

En zeer belangrijk: ga minimaal 1 x per jaar naar de tandarts en de mondhygiënist om uw gebit te controleren en te onderhouden. Tandartsen kunnen ook een fluoridebehandeling aanbieden. 

Als u zich aan bovenstaande tips en handelingen houdt, dan zult u veel langer genieten van mooie tanden en een mooi stralend gebit. Op deze manier blijft het glazuur op de tanden en blijft erosie u bespaard. Zo behoudt u een gezond en sterk gebit.

Hulp bij het tegengaan van tanderosie

De tandarts en mondhygiënist kunnen u natuurlijk alles vertellen over de gezondheidstoestand van uw gebit. Maar verder dan goed tanden poetsen, tong poetsen, stokeren, flossen en het advies “niet te veel suikers eten” gaat het meestal niet. Tot aanpassing van het dieet komt het vaak onvoldoende. De diëtist kan daarom een waardevolle partner zijn bij het verder beheersen van tanderosie. 

Wat kan de diëtist doen bij tanderosie

De diëtist kan u vertellen welke voedingsmiddelen en dranken u beter kunt vermijden om de schade aan het tandglazuur te minimaliseren en welke u daarvoor in de plaats kunt nemen. De diëtist kan ook helpen bij het opstellen van een gebalanceerd dieet, dat rijk is aan alle voedingsstoffen die gunstig zijn voor het hele lichaam, inclusief het gebit.

  • Calciumrijke voeding, zoals melk en kaas, kunnen helpen bij het versterken van het tandglazuur. Calciumrijke voeding zonder zuivel zijn groene bladgroenten, zoals boerenkool, broccoli, peulvruchten zoals kikkererwten en bonen, maar ook noten en zaden zoals amandelen en chiazaad.
  • Daarnaast spelen vitamines zoals vitamine D en C ook een rol bij de gezondheid van uw gebit. Denk voor vitamine D dan aan vette vis, eigeel en lever; vitamine C is te vinden in paprika, broccoli en aardappelen. 

Wilt u meer weten over de oorzaak en behandeling van tanderosie? Neem dan gerust contact met mij op en vraag een gesprek aan. Wacht niet te lang, zodat de gebitsschade beperkt kan worden, en u weer kunt genieten van een stralende glimlach!