Prikkelbare darm syndroom (PDS) en FODMAP

FODMAP is een effectief dieet, dat u kan helpen bij het verminderen van de symptomen van het prikkelbare darm syndroom (PDS). Bepaalde koolhydraten worden slecht in de dunne darm opgenomen en komen daardoor in de dikke darm terecht. Hier worden ze vervolgens gefermenteerd door darmbacteriën.

Dit leidt dikwijls tot overmatige productie van gas en veranderingen van de darmbeweging wat de symptomen van PDS veroorzaakt. Door het FODMAP-dieet te volgen, verwijdert u deze koolhydraten uit uw dieet en kunt u de symptomen van PDS drastisch verminderen.

Dit artikel is verdeeld in de volgende subsecties:

1. Wat is de oorzaak van het Prikkelbare Darm Syndroom?
2. Wat is FODMAP en hoe werkt het?
3. Hoe kan een diëtist mij helpen bij het volgen van het FODMAP-dieet?

Wat is de oorzaak van het Prikkelbare Darm Syndroom?

PDS is een veelvoorkomende functionele darmaandoening, die de dikke darm aantast. Het kenmerkt zich door chronische buikpijn en -ongemak, een opgeblazen gevoel, gasvorming, diarree en/of obstipatie.

PDS wordt veroorzaakt door, onder andere, problemen met de spieren in de darmwand, overgevoeligheid van de darmen voor bepaalde prikkels, een disbalans in de darmflora en/of problemen met de communicatie tussen de hersenen en de darmen.

Het FODMAP-dieet helpt u om de specifieke voedingsmiddelen te beperken, die PDS-symptomen voor u kunnen verergeren. Het dieet bestaat uit een eliminatiefase gevolgd door een herintroductiefase om te bepalen welke FODMAP-voedingsmiddelen individuele symptomen kunnen triggeren. Door deze koolhydraten te beperken in de voeding kan het FODMAP-dieet u helpen om klachten te verminderen, zoals;

• Opgeblazen buik (opgeblazen gevoel) 
• Diarree (voortdurend, meer dan 4 weken)
• Obstipatie
• Winderigheid (gasvorming)
• Gebrekkige eetlust
• Buikpijn
• Vermoeidheid
• Bloederige ontlasting
• Gewichtsverlies

Hoe kan het FODMAP-dieet mensen met PDS helpen? 

Voordat u start, moet u zich de vraag stellen: heb ik wel echt last van het prikkelbare darm syndroom? Ook als u twijfelt, of u wel echt PDS heeft, is FODMAP toch het proberen waard. Als u geen pds heeft, kunt u dat in ieder geval uitsluiten. 

Uw buik- en darmklachten worden dan waarschijnlijk veroorzaakt door een andere oorzaak.

Op welke wijze kunnen bepaalde voedingsmiddelen de symptomen van PDS verminderen?

FODMAP-rijke voedingsmiddelen bevatten bepaalde soorten koolhydraten, zoals fructose, lactose, fructanen, galactanen en polyolen. Deze worden over het algemeen niet goed opgenomen in de darmen en kunnen daardoor worden gefermenteerd door darmbacteriën wat kan leiden tot PDS-symptomen.

Door het beperken van FODMAP-rijke voedingsmiddelen kan het FODMAP-dieet u helpen om de prikkelbare darm syndroom klachten te verminderen.

Welke voedingsmiddelen zijn rijk aan FODMAPs

Dat zijn onder andere;

• Fructose (appels, peren, mango’s en honing),
• Lactose (melk, yoghurt, roomijs en kwark),
• Fructanen (tarwe, rogge, gerst en uien),
• Galactanen (linzen, bonen, kikkererwten en cashewnoten) en
• Polyolen (xylitol, sorbitol en mannitol).

Niet alle voedingsmiddelen in deze categorieën zijn even “prikkelend” voor de darmen en even schadelijk. Daarom is de begeleiding van een diëtist belangrijk bij het volgen van het FODMAP-dieet. 

Wat zijn de drie fasen van het FODMAP-dieet?

Het dieet bestaat uit drie fasen.

1. Ten eerste worden in de eliminatiefase alle voedingsmiddelen met een hoog gehalte uit de voeding weggelaten.
2. Daarna worden in de herintroductiefase alle rijke voedingsmiddelen weer geleidelijk geïntroduceerd om de persoonlijke tolerantie vast te stellen.
3. Tenslotte, maakt de diëtist in de onderhoudsfase een op maat gemaakt voedingsplan. 

Kan het FODMAP-dieet worden aangepast aan individuele behoeften?

Jazeker. Het FODMAP-dieet wordt aangepast aan individuele behoeften. Het dieet is immers ontworpen om vast te stellen wat de persoonlijke FODMAP-tolerantie is om zo de symptomen van PDS te verminderen. Nadat de persoonlijke tolerantie is vastgesteld, kan een op maat gemaakt voedingsplan worden opgesteld dat tevens rekening houdt met individuele voedingsbehoeften, voorkeuren, toleranties en allergieën.

Kookboeken en receptensites

Er zijn inmiddels talloze kookboeken en recepten op het internet te vinden, die gericht zijn op FODMAP. Hier kunt u vele ideeen opdoen om goed om te gaan met de FODMAPs en toch lekker te tafelen.

De FODMAP PDS voeding lijst

De FODMAP-lijst staat vol met informatie over voeding die FODMAP-arm en FODMAP-rijk is (pdf!). Ik raad mijn cliënten aan om deze fodmaplijst te gebruiken om zo voedingsmiddelen te identificeren, die klachten kunnen veroorzaken bij Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS).

Hoe groot is de kans dat het FODMAP-dieet mij gaat helpen?

De slagingskans is afhankelijk is van verschillende factoren waaronder uw individuele kenmerken en de ernst van de symptomen. Studies hebben echter aangetoond dat het FODMAP-dieet bij ongeveer 75% van de mensen met PDS zeer effectief is bij het verminderen van de symptomen. Dit betekent dat het u een zeer grote kans biedt op succes bij het verminderen van de symptomen van PDS.

Hoe kan een diëtist mij helpen bij het volgen van het FODMAP-dieet?

Een diëtist helpt bij het vaststellen of het FODMAP-dieet geschikt is voor u, het ontwikkelen van een maaltijdplan voor de eliminatiefase, het begeleiden bij de herintroductiefase en het opstellen van een op maat gemaakt voedingsplan voor de onderhoudsfase. Daarnaast zorgt de diëtist ervoor dat het een gezond en uitgebalanceerd dieet blijft en zij leert u hoe u omgaat met uitdagingen die zich tijdens het FODMAP-dieet kunnen voordoen.  

Bent u woonachtig in de regio van Voorburg, Leidschendam of Oegstgeest, dan kan ik u als diëtist goed helpen met uw PDS en de FODMAP-methodiek. Maak vandaag nog een afspraak met me.

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit. Lees meer op mijn blog!