Opgezette Buik (Bloating)

Heeft u last van een opgeblazen gevoel? U bent niet alleen. Het is een veelvoorkomende klacht waar velen mee kampen. Het is belangrijk om te begrijpen waarom de buik soms opgezet raakt en nog belangrijker, hoe u er vanaf kunt komen. Een opgezette buik kan ongemak veroorzaken en zelfs leiden tot zorgen over de gezondheid van het lichaam.

Dit artikel is opgedeeld in de volgende subsecties:

• Wat is een opgezette buik?
• Wat voor klachten gaan gepaard met een opgeblazen buik?
• Wat zijn oorzaken van een opgezette buik?
• Kan aangepaste voeding het opgeblazen gevoel beïnvloeden?

Wat is een opgezette buik?

Bloating is het Engelse woord dat een opgezette buik en het daarbij gepaarde gaande “opgeblazen gevoel” beschrijft. Bloating staat voor het opblazen van een ballon. Een opgeblazen gevoel is een lastig en ongemakkelijk; het verstoort ontspanning, concentratie en dagelijkse activiteiten.

Problematischer is, als u met grote regelmaat een opgeblazen, onaangenaam gevoel heeft in de buikregio en er verder geen aanwijsbare oorzaak lijkt te zijn voor dat gevoel. Als u niet ziek bent geweest en verder ook normaal heeft gegeten (met andere woorden, u had een “normale dag”), maar toch klachten ondervindt, dan is dat vervelend.

Het is lastig om precieze cijfers te geven over het aantal mensen dat last heeft van een opgezette buik, omdat bijna iedereen hier weleens last van heeft. In die zin is het te vergelijken met vermoeidheid of ervaarde stress. 

Is een opgezette buik (bloating) hetzelfde als een opgeblazen gevoel?

In de volksmond worden deze termen door elkaar gebruikt, maar medisch gezien is er toch een verschil. Een gevoel hoeft namelijk niet per se hetzelfde te zijn als een feitelijke kwaal. U kunt zich best ongemakkelijk vol voelen, of last van uw buik hebben, terwijl de buik niet opgezet of geïrriteerd is.

Daarbij komt nog, dat de buikregio best opgezet zijn, zonder dat u een opgeblazen gevoel heeft. Denk daarbij aan vocht vasthouden; overmatig vocht vasthouden kan tot klachten van opgeblazen gevoel lijden, maar dat hoeft niet. Maar nogmaals, doorgaans worden opgeblazen buik, opgeblazen gevoel (bloating) en opgezette buik door elkaar gebruikt om dezelfde klacht te beschrijven.

Wat voor klachten gaan gepaard met een opgeblazen buik?

Een opgeblazen of opgezette buik kan zowel de oorzaak, als het gevolg zijn van een andere kwaal. Het is daardoor niet altijd gemakkelijk te voorkomen of op te lossen. Een opgeblazen gevoel gaat vaak gepaard met andere symptomen, die het ongemak vergroten.

• Buikpijn en alle varianten: pijn in de onderbuik, bovenbuik, pijn onder de ribben, pijn boven of rondom de navel, maagpijn en “harde buik”.
• Steken in de zij of onderrug.
• Misselijkheid (in combinatie met vermoeidheid) en overgeven
• Veranderingen in de stoelgang, zoals dyspepsie (verstoorde spijsvertering in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal)
• Obstipatie (verstopping)
• Plotselinge aandrang ontlasting en diarree na eten

Met uitzondering van buikpijn zijn deze symptomen typerend voor spijsverteringsproblemen. Buikpijn kan uiteraard ook andere oorzaken hebben. 

Wat zijn oorzaken van een opgezette buik?

Een opgeblazen gevoel of een opgezette buik kan verschillende oorzaken hebben. Alles wat mensen eten en drinken gaat door het  spijsverteringskanaal. 

Wat zijn relatief milde oorzaken van een opgezette buik?

Dit zijn oorzaken die met relatief gemak weg te nemen zijn. U moet dan vooral iets bewuster en gezonder leven. Dat betekent niet dat uw klachten per se uw eigen schuld is, zeker niet. Wel zult u iets meer moeite moeten doen dan anderen of dat u voorheen gewend was. Denk dan aan; 

• Haast en stress
• Teveel gegeten (“vol zitten”)
• (Te veel) lucht in darmen, winderigheid
  

Doorgaans duren deze klachten niet lang, zijn ze niet (al te) hevig en zijn ze goed tegen te gaan met rust en/of de juiste aanpak.

Wat zijn ernstige oorzaken van een opgezette buik?

Er zijn ook ernstige, onderliggende oorzaken, die ervoor kunnen zorgen, dat uw buik opgeblazen en onprettig kan aanvoelen. 

• Darmproblemen, zoals pijn in darmen, dikke darm pijn of darmen die van slag zijn. Denk ook aan PDS aanval (en pds klachten) of een spastische darm aanval
• Ischias gerelateerde darmklachten (uitstralende pijn in maag en rug)
• Vochtophoping in de buikregio (kan diverse oorzaken hebben, ook milde)
• Intoleranties en allergieën, zoals notenallergie, lactose-intolerantie en coeliakie

Dit zijn stuk voor stuk chronische en/of medische aandoeningen, waarvoor contact met de huisarts of een medisch specialist noodzakelijk is.

Hebben vrouwen vaker last van een opgeblazen buik dan mannen?

Daar lijkt het wel op. Een mogelijke verklaring kan zijn dat vrouwen een iets langere dikke darm hebben, waardoor ze relatief iets vaker of sneller een opgezet gevoel kunnen hebben in de buikregio. Daarnaast hebben vrouwen tijdens de zwangerschap uiteraard te maken met een drukkend gevoel op de buikregio, als gevolg van de groeiende foetus, wat tot ongemakken kan leiden.

Vrouwen maken ook regelmatig melding van een opgeblazen gevoel in het geval van;

• Blaasontsteking
• Post-coitus (na de sex)
• Tijdens hormonale veranderingen, zoals de menstruatie of menopauze.

Wel is belangrijk te melden dat er flink wat mannen zijn, die ook regelmatig last hebben van een onprettig opgeblazen of geïrriteerd gevoel. An sich is een opgeblazen gevoel in de buikregio niet seksegebonden, zeker niet. Mannen hebben bijvoorbeeld vaker een slecht of matig gebalanceerd dieet dan vrouwen, waardoor ze ook vaker een verstoorde darmflora hebben, met opgeblazen gevoel tot gevolg.

Kan aangepaste voeding het opgeblazen gevoel beïnvloeden?

Een opgeblazen buik kan veroorzaakt worden door spijsverteringsproblemen, waarbij voeding een cruciale rol speelt in het verlichten van dit ongemak. Het proces begint al in de mond, waar voedsel wordt afgebroken tot bruikbare stoffen, die het lichaam kan benutten voor energie en functie.

Welke Voedingsmiddelen kunt u beter vermijden als u last heeft van bloating?

Sommige voedingsmiddelen produceren bij de afbraak in het spijsverteringskanaal meer gas dan anderen. Producten die worden geassocieerd met een opgeblazen gevoel zijn onder meer:

• Peulvruchten, zoals bonen, linzen en kikkererwten. Deze voeding bevat complexe koolhydraten die moeilijker te verteren zijn, waardoor gasvorming in het spijsverteringskanaal kan ontstaan.
• Koolsoorten zoals broccoli, kool en spruitjes. Deze bevatten natuurlijke suikers en vezels die fermentatie in de darmen kunnen veroorzaken, ook weer resulterend in gasvorming.
• Koolzuurhoudende dranken. Frisdranken, bier en bruisend water bevatten koolzuur dat in de maag wordt vrijgegeven, waardoor een opgeblazen gevoel kan ontstaan.
• Kunstmatige zoetstoffen. Sommige zoetstoffen, zoals sorbitol en xylitol, kunnen niet volledig door het lichaam opgenomen worden en kunnen fermentatie in de darmen veroorzaken, wat leidt tot gasvorming en een opgeblazen gevoel.
• Overmatig alcohol- en cafeïnegebruik kunnen de spijsvertering vertragen en problemen verergeren, waardoor een opgeblazen gevoel kan ontstaan.

Welke voeding moet u juist wel eten en drinken als u last heeft van bloating?

• U kunt er uiteraard voor kiezen om meer vezelrijke voedingsmiddelen te eten, zoals appels, mango’s en avocado’s. Gekookt fruit zoals appelmoes en jam is meestal ook prima.
• Voor goede spijsvertering is het ook essentieel om voldoende te drinken. Het consumeren van een glas water voor of tijdens de maaltijd kan al helpen bij het voorkomen van overmatige gasvorming in de darmen. Groene thee kan ook rustgevend werken.

Werk aan Een gezonde levensstijl

Door simpelweg beter voor uw lichaam te zorgen, kunt u veel klachten voorkomen en tegengaan. Probeer daarom bij lichamelijke klachten uw levensstijl aan te passen.

• Lichaamsbeweging stimuleert de darmbewegingen en bevordert een gezonde spijsvertering, waardoor de kans op een opgeblazen gevoel wordt verminderd. Aangeraden wordt om iedere dag minimaal 20 minuten in beweging te zijn. 
• Slechte slaapgewoonten, denk aan voldoende rust.
• Probiotica kan helpen om een gezonde darmflora te bevorderen. Producten van Vitals, Yakult, Actimel en Vifit zijn te overwegen. 

Wanneer moet U een arts raadplegen?

Als u toch (te vaak) last heeft van een opgeblazen gevoel en het ongemak gaat, ondanks aanpassing van voeding en levensstijl, niet weg, dan is het belangrijk om uw huisarts te raadplegen. Alleen op die manier kunt u onderliggende gezondheidsproblemen uitsluiten. Een opgeblazen gevoel is doorgaans onschuldig, maar niet altijd. 

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit. Lees meer op mijn blog!