Koemelkallergie

Koemelkallergie is een reactie van het immuunsysteem op de eiwitten in koemelk. Het komt naar schatting tussen 2-5% onder alle nieuwgeborenen. Ongeveer de helft van deze groep is op het eind van het eerste levensjaar niet meer allergisch voor koemelk. Toch zal zo’n minstens 33% er tot het vierde jaar last van houden. 

Wat is koemelkallergie?

Allereerst, koemelkallergie doet zich voornamelijk voor bij baby’s. En bij baby’s is koemelkallergie de meest voorkomende voedselovergevoeligheid. (Daarna volgt bij baby’s kippenei-allergie.) Wanneer baby’s met een koemelkallergie koemelk of koemelk-houdende producten consumeren, identificeert het menselijke immuunsysteem (stoffen in) koemelk als schadelijk en gaat deze bestrijden.

De allergische symptomen die erop volgen, zijn dus een gevolg van dit afweermechanisme. De symptomen kunnen variëren van relatief mild (zoals uitslag) tot zeer ernstig (zoals ademhalingsproblemen). Onbehandeld kan de overgevoeligheid voor koemelk de huid, de luchtwegen, het maagdarmstelsel en zelfs het hart- en vaatstelsel aantasten. Het is dus zeer belangrijk voor ouders en artsen om hier alert op te zijn en tijdig te handelen. 

Wat is het verschil tussen koemelkallergie en lactose-intolerantie? 

In de volksmond verwisselen mensen koemelkallergie en lactose intolerantie regelmatig, maar het zijn echt sterk verschillende aandoeningen, met verschillende oorzaken.

• Koemelkallergie is een immuunreactie op de eiwitten in koemelk bij baby’s (en heel jonge kinderen). 
• Lactose-intolerantie is het onvermogen van het lichaam om voldoende lactase aan te maken, het enzym dat nodig is om lactose (suiker in melk) af te breken. Het vermogen van het lichaam om lactose af te breken, daalt juist op hogere leeftijden.

De symptomen van lactose-intolerantie en een schijnbaar milde koemelkallergie kunnen vergelijkbaar zijn, zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid en diarree, maar koemelkallergie kan ernstige symptomen veroorzaken, zoals piepende ademhaling en anafylaxie. 

Wat zijn typerende symptomen van koemelkallergie?

De symptomen van koemelkallergie kunnen variëren van mild tot ernstig, en ze kunnen optreden binnen enkele minuten tot enkele uren na het consumeren van koemelk en zuivelproducten. De meest duidelijke, ernstige symptomen zijn:

1. Huidreacties zoals netelroos, eczeem of jeuk
2. Spijsverteringssymptomen zoals braken, diarree, een opgeblazen gevoel of buikpijn.
3. Ademhalingssymptomen zoals hoesten, piepende ademhaling of een loopneus.
4. Anafylaxie, een ernstige en mogelijk levensbedreigende allergische reactie, die ademhalingsmoeilijkheden, lage bloeddruk en bewustzijnsverlies kan veroorzaken.

Het is belangrijk op te merken dat sommige van deze symptomen ook kunnen worden veroorzaakt door andere medische aandoeningen, dus het is belangrijk een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.

Wat zijn overige symptomen van koemelkallergie?

Niet alle symptomen van koemelkallergie doen zich alleen bij koemelkallergie voor. Als ouder weet u dat er iets mis is met uw baby of jonge kind, maar de oorzaak blijft wellicht onduidelijk. Deze symptomen kunnen zijn:

• Koliek of overmatig huilen
• Reflux of vaak spugen
• Bloed of slijm in de ontlasting
• Slechte gewichtstoename of groei
• Moeilijk of luidruchtig ademen
• Zwelling van het gezicht, de lippen of de tong.

Vooral bij de laatste twee symptomen is toch urgente actie geboden. Als een baby dit type allergische reacties heeft, zoek dan echt hulp.

Hoe wordt koemelkallergie gediagnosticeerd?

Koemelkallergie kan voor zowel baby’s, (jonge) kinderen als volwassenen worden vastgesteld door een combinatie van iemands medische voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek en allergietests.

• Medische voorgeschiedenis: De arts zal vragen stellen over de symptomen van de persoon en wanneer deze optreden, evenals over zijn of haar dieet en eventuele familiegeschiedenis van allergieën.
• Lichamelijk onderzoek: De arts zal de persoon onderzoeken op fysieke tekenen van een allergische reactie, zoals netelroos of zwelling.
• Allergietest: De meest gebruikte allergietesten om koemelkallergie vast te stellen zijn een huidpriktest en een bloedtest. Bij een huidpriktest wordt een kleine hoeveelheid koemelkeiwit op de huid aangebracht en wordt in de huid geprikt om te zien of er een reactie optreedt. Bij een bloedtest wordt een bloedmonster genomen en getest op de aanwezigheid van antilichamen tegen koemelk.

In sommige gevallen kan een orale voedseltest nodig zijn, waarbij onder medisch toezicht steeds grotere hoeveelheden koemelkeiwit worden toegediend om te zien of er een allergische reactie optreedt.

Hoe kan koemelkallergie worden behandeld?

De belangrijkste behandeling voor koemelkallergie is het vermijden van alle koemelk en zuivelproducten, waaronder melk, kaas, yoghurt, boter en room. Dit kan het zorgvuldig lezen van etiketten vereisen, aangezien koemelk soms wordt gebruikt als ingrediënt in bewerkte voedingsmiddelen. Deze behandeling kan goed plaatsvinden in samenspraak tussen ouders, huisarts en een diëtist plaatsvinden. 

Voor zuigelingen met koemelkallergie, die geen borstvoeding krijgen, kan hypoallergene zuigelingenvoeding worden aanbevolen.
Het is belangrijk om een zorgverlener te raadplegen om een beheersplan voor koemelkallergie te ontwikkelen, dat regelmatige vervolgafspraken, controle op voedingstekorten en voorlichting over het herkennen en beheersen van allergische reacties kan omvatten.

Hoe ziet de behandeling eruit bij baby’s?

De behandeling van koemelkallergie bij baby’s houdt in, dat alle koemelk- en zuivelproducten uit het dieet van de zuigeling worden verwijderd, inclusief moedermelk, als de moeder tijdens de borstvoeding koemelk- en zuivelproducten heeft geconsumeerd. In sommige gevallen kan hypoallergene zuigelingenvoeding worden aanbevolen. Hierbij kan een (in koemelkallergie-gespecialiseerde) diëtist u goed helpen.

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit.