Jicht

Ongeveer 7 van de 1000 mensen krijgen last van jicht. Jicht is een bepaalde vorm van ontstekingsreuma. Over het algemeen hebben meer mannen last van jicht dan vrouwen. Wat is jicht, wat zijn de symptomen, hoe kun je er het beste mee omgaan, en wat kan de diëtist doen? Ik heb de belangrijkste informatie voor u op een rijtje gezet.

Wat is jicht?

Jicht wordt veroorzaakt door een te grote hoeveelheid van urinezuur in het bloed. Urinezuur is een restproduct wat ontstaat tijdens de voedselvertering en afbraak van bepaalde eiwitten (purine). Purine komt ook voor in eiwitrijke voeding zoals bepaalde vissoorten, peulvruchten en alcohol. Het urinezuur wordt door de nieren uit het bloed gefilterd. Wanneer er een teveel aan urinezuur concentraat in ons bloed zit, gaat dit zich ergens ophopen. Meestal vindt de ophoping plaats in de nieren (nierstenen) of in de gewrichten (gewrichtsontstekingen, jicht).

Hoe ontstaat jicht?

Het teveel aan urinezuur in ons bloed kan verschillende oorzaken hebben. Het kan zijn dat de nieren niet meer goed functioneren, maar ook erfelijke aanleg, obesitas, alcoholisme en voedselinname kunnen een rol spelen. Mensen met een aangeboren stofwisselingsziekte, leukemie of kankerbestraling en chemotherapie maken ook meer kans op stijging van urinezuur in het bloed.

Bij mannen ontstaat jicht meestal rond hun 40ste levensjaar. Bij vrouwen ontstaat het meestal later, na de overgang.

De normale urinezuur waarden

Gezonde mannen hebben gemiddeld een hoeveelheid urinezuur in het bloed die varieert van 0,20 – 0,42 mmol/l. Bij gezonde vrouwen liggen deze waarden iets lager, namelijk tussen 0,12 – 0,34 mmol/l.

Wat zijn de symptomen?

Als er teveel urinezuur in ons lichaam achterblijft ontstaan zogenaamde uraatkristallen. De uraatkristallen plakken aan elkaar. Wanneer dit in de nieren gebeurt, spreken we van nierstenen; als het gebeurt rondom onze gewrichten, zoals in de voeten, vingers en tenen, dan is het jicht.

Het lichaam stuurt meer bloed naar de plek waar de uraat kristallen vast zitten, maar kan ze niet afvoeren. De gewrichten gaan vervolgens warm aanvoelen en raken gezwollen en pijnlijk. De klachten beginnen meestal ‘s nachts en houden vaak een paar dagen aan. Meestal neemt het aantal aanvallen langzaam maar zeker toe. Het komt ook regelmatig voor dat de aanvallen van gewricht naar gewricht ‘springen’.

Nierstenen en Jichtknobbels

Wanneer de uraatkristallen in de nieren achterblijven spreken we van nierstenen. De kristallen kunnen zich ook vastklampen aan het kraakbeen van oppervlakkige gewrichten zoals de tenen, vingers, elleboog of oren. Hierdoor kunnen er jichtknobbels (jicht tophi) ontstaan. De knobbels zijn meestal niet pijnlijk, maar blijven vaak doorgroeien en zich uitbreiden.

Behandeling van jicht

Om de symptomen van een jichtaanval te bestrijden worden meestal ontstekingsremmende pijnstillers voorgeschreven (NSAID), zoals ibuprofen, meloxicam, naproxen en diclofenac. Om de concentratie urinezuur in het lichaam te verlagen kan ook een aanpassing in het dieet nodig zijn. Voedsel dat vermeden moet worden zijn:

• Wild en orgaanvlees
• Vette vissoorten
• Fructose (gebruikt als zoetmaker in snoep en ‘gezonde’ tussendoortjes)
• Alcohol

Test

Heeft u last van pijnlijke, gezwollen gewrichten of pijn bij het plassen? Vraag uw arts dan om een test te doen om de hoogte van de concentratie van het urinezuur te meten. Voor een dieet dat uw jichtklachten kan ontlasten, kunt u uiteraard contact opnemen met een diëtist.

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit.

Diabetes 

Diabetes is een sluipmoordenaar die miljoenen mensen wereldwijd treft. Het is een chronische aandoening waarbij het lichaam niet (meer) in staat is om suiker (glucose) op de juiste manier te verwerken. Deze ziekte verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, nieraandoeningen en andere levensbedreigende complicaties.

Gelukkig kunnen deze risico’s worden verminderd door tijdig de diagnose te stellen en een gezonde levensstijl aan te nemen. Met de juiste behandeling en ondersteuning kan men een gezond en actief leven leiden. Een diëtist kan hierbij van onschatbare waarde zijn door het opstellen van een op maat gemaakt dieetplan.

Hoe vaak komt diabetes voor in Nederland?

In Nederland komt diabetes steeds vaker voor en het aantal mensen dat de diagnose krijgt, blijft toenemen. Op dit moment hebben ruim 1,2 miljoen mensen deze aandoening. Het is een ernstige aandoening die kan leiden tot levensbedreigende complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierproblemen en blindheid. Daarom is het van groot belang dat we meer aandacht besteden aan preventie en behandeling. Ook moeten we bewust worden van de risicofactoren en hoe we deze kunnen verminderen.

Wat is diabetes mellitus?

Diabetes mellitus, oftewel suikerziekte, is een aandoening waarbij het lichaam de bloedsuikerspiegel niet goed kan reguleren. Het is een complexe aandoening die kan leiden tot ernstige complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierproblemen en blindheid. Daarom is het belangrijk dat we ons bewust zijn van de symptomen en dat we regelmatig onze bloedsuikerspiegel laten controleren.

Wat is diabetes type 1?

Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de cellen aanvalt die insuline aanmaken in de alvleesklier. Hierdoor wordt er te weinig of helemaal geen insuline meer geproduceerd, waardoor het lichaam de glucose niet goed kan verwerken. Dit leidt tot een ophoping van glucose in het bloed, wat kan leiden tot ernstige complicaties als het niet goed wordt behandeld.

Type 1 treft vooral jonge mensen en het is een complexe aandoening, die veel aandacht en zorg vereist. Patiënten met deze ziekte moeten hun bloedsuikerspiegel regelmatig controleren, insuline injecteren en een gezonde levensstijl aanhouden om hun  gezondheid te behouden.

Wat is diabetes type 2?

Diabetes type 2 is een aandoening waarbij het lichaam niet meer goed reageert op insuline of er niet genoeg van produceert. Hierdoor wordt glucose niet goed opgenomen in de lichaamscellen en blijft het in het bloed circuleren. Dit kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, nierziekten en blindheid. Deze vorm wordt vaak veroorzaakt door een ongezonde levensstijl, zoals een ongezond voedingspatroon en te weinig lichaamsbeweging. De ziekte komt vooral voor bij mensen ouder dan 40 jaar, maar door een toename van overgewicht en obesitas wordt het steeds vaker bij jongere mensen vastgesteld. Behandeling van diabetes type 2 omvat vaak een combinatie van medicatie, lichaamsbeweging en een gezond dieet, en soms ook insuline-injecties.

Hoe krijgt u diabetes?

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van diabetes. Type 1 wordt veroorzaakt door een autoimmuunreactie waarbij het lichaam de cellen die insuline produceren aanvalt en vernietigt. De oorzaak van deze reactie is nog onbekend. Type 2 wordt voornamelijk veroorzaakt door een combinatie van genetische aanleg en levensstijlfactoren, zoals overgewicht, weinig lichaamsbeweging en een ongezond voedingspatroon. 

Andere vormen van diabetes kunnen worden veroorzaakt door medicatie, hormonale aandoeningen of een infectieziekte. Hoewel deze aandoening niet altijd te voorkomen is, kunnen we wel de risicofactoren verminderen door een gezonde levensstijl aan te nemen en regelmatig onze bloedsuikerspiegel te laten controleren.

Welke invloed heeft diabetes op de mondgezondheid?

Diabetes kan een grote invloed hebben op de mondgezondheid. Patiënten hebben een verhoogd risico op tandvleesontstekingen, tandbederf en andere mondproblemen. Dit komt doordat diabetes de bloedsuikerspiegel verhoogt, waardoor de speekselproductie afneemt en de mondholte vatbaarder wordt voor bacteriële infecties. Als gevolg hiervan kan er tandplak ontstaan, wat kan leiden tot tandvleesontstekingen en zelfs tandverlies. Het is daarom belangrijk, dat mensen met diabetes extra aandacht besteden aan hun mondgezondheid, door regelmatig tandartsbezoeken, een goede mondhygiëne en een gezond voedingspatroon.

Hoe kan diabetes behandeld worden?

Een complexe aandoening als diabetes moet in veel gevallen behandeld worden vanuit de multidisciplinaire ketenzorg, zeker als er nog andere kwalen bijkomen. Dit houdt in dat verschillende zorgverleners, zoals huisartsen, diëtisten, diabetesverpleegkundigen en specialisten, samenwerken om u zo goed mogelijk te behandelen en te begeleiden. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de medische aspecten, maar ook naar de psychologische en sociale factoren. 

Door deze samenwerking kan de zorg beter op elkaar worden afgestemd en kan er een op maat gemaakt behandelplan worden opgesteld. Dit behandelplan kan bestaan uit medicatie, lichaamsbeweging, een gezond dieet en eventueel insuline-injecties.

Kan een diabetes challenge mij helpen?

Een diabetes challenge kan zeker helpen om meer bewustwording te creëren rondom diabetes en om een gezonde levensstijl te promoten. Bij zo’n challenge gaat u gedurende een bepaalde periode de uitdaging aan om gezonder te leven en beter om te gaan met diabetes. Hierbij kunt u denken aan het verbeteren van uw dieet, het verhogen van lichaamsbeweging en het beter monitoren van uw bloedsuikerspiegel. Een challenge kan u helpen om meer inzicht te krijgen in uw eigen gezondheid en om concrete doelen te stellen om deze te verbeteren. Daarnaast kunt u hierdoor in contact komen met lotgenoten en deskundigen op het gebied van diabetes, wat weer kan bijdragen aan meer kennis en motivatie om gezonder te leven.

Hoe kan een diëtist mij helpen bij met het tegengaan van diabetes?

Een diëtist kan een belangrijke rol spelen bij het tegengaan van effecten van diabetes. Een gezond dieet is essentieel bij het beheersen van de bloedsuikerspiegel en het verminderen van de risico’s op complicaties. Een diëtist kan samen met u een op maat gemaakt voedingsplan opstellen, rekening houdend met uw persoonlijke situatie en voorkeuren. Hierbij zal de diëtist u advies geven over welke voedingsmiddelen u het beste wel en niet kunt eten, hoeveel koolhydraten u per dag binnenkrijgt en hoe u gezonde maaltijden kunt bereiden.

Daarnaast kan de diëtist u helpen om inzicht te krijgen in uw eetpatroon en om dit te verbeteren, zodat u beter in staat bent om gezonde keuzes te maken en uw bloedsuikerspiegel beter te beheersen. Door samen te werken met een diëtist kan u dus niet alleen uw diabetes beter onder controle houden, maar ook werken aan een gezondere levensstijl voor de lange termijn.

Maak vandaag nog een afspraak en ontdek hoe diabetes effectief tegengegaan kan worden. Neem de eerste stap naar het oplossen van diabetes en een betere kwaliteit van leven!

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit.