Hoog cholesterol

Bijna iedereen heeft wel eens van gehoord van cholesterol en de schadelijkheid van te hoog cholesterol. Een te hoog cholesterol (hypercholesterolemie) is niet goed is voor het lichaam, zeker niet op de lange termijn. Er is dan een sterk verhoogd risico op chronische klachten en ernstige aandoeningen, zoals hartfalen en aderverkalking. Maar, wat is cholesterol nu precies? En hoe zorgen we ervoor, dat onze cholesterolwaarden niet teveel uit balans raken? 

Dit artikel is verdeeld in de volgende subsecties:

1. Wat is cholesterol?
2. Hoe hoog mag cholesterol zijn?
3. Waar moet u op letten bij een te hoog cholesterol?
4. Hoe verlaagt u uw cholesterol?
5. Wanneer diëtist inschakelen? 

Wat is cholesterol?

Cholesterol is de algemene benaming voor kleine vetachtige bolletjes, die omgeven zijn met een laagje eiwit. Deze worden aangemaakt door en ook weer afgebroken in de lever. Een relatief klein gedeelte van het cholesterol krijgen we binnen via onze voeding. Deze belangrijke voedingsstoffen worden door onze bloedvaten overal gebracht waar het nodig is. Cholesterol wordt in ons lichaam gebruikt als belangrijke bouwsteen voor hormonen en cellen, en de aanmaak van gal. Cholesterol bestaat uit drie verschillende stofjes; HDL-cholesterol, LDL-cholesterol en triglyceriden/bloedvetten (lipiden).

Wat is HDL CHolesterol?

HDL-cholesterol staat voor high density lipoprotein-cholesterol. HDL wordt ook wel het “goede” cholesterol genoemd. Deze vorm van cholesterol beschermt ons tegen aandoeningen in hart- en bloedvaten. HDL verlaat het lichaam via de ontlasting nadat het via de lever naar de darmen is getransporteerd.

Wat is LDL CHolesterol?

LDL-cholesterol is een verzameling van verschillende deeltjes, die, wanneer we er teveel van hebben, slecht voor het lichaam kunnen zijn. De LDL-deeltjes zijn vettige deeltjes, die zich hechten aan de wand van de bloedvaten, vooral als deze al een beetje beschadigd zijn. Ophoping van cholesterol in de bloedvaten is een van de grootste veroorzakers van verstoppingen in de bloedvaten, waardoor infarcten veroorzaakt kunnen worden. Met cholesterol verlagen, wordt met name bedoeld LDL cholesterol verlagen.

Wat zijn Triglyceriden?

Triglyceriden worden door het lichaam gebruikt als bron van energie. De triglyceriden waarde gaat omhoog, als we vettig eten, en dalen meestal weer snel na de maaltijd. Hoge waarden van deze triglyceriden worden in verband gebracht met het ontstaan van slagaderverkalking. 

Hoe hoog mag cholesterol zijn?

Het gaat om de hoogte van het totale cholesterol, maar u moet met name ook goed letten op de hoogte van uw LDL-cholesterol. Hieronder staat een overzicht met de richtlijnen voor cholesterol (totaal), LDL en HDL cholesterol en triglyceriden. Klik er eens op en bekijk eens rustig of u het begrijpt.

Waar moet u op letten bij een te hoog cholesterol?

Normaliter zorgt onze lever voor de juiste verhoudingen van cholesterol in ons lichaam. In dat geval spreken we van de “cholesterol normaalwaarden” genoemd. Wat deze bloed waarden zijn, verschilt per persoon. Van invloed zijn factoren zoals; leeftijd, gezond gewicht, energieverbruik maar ook zaken, zoals erfelijke aanleg. (In geval van erfelijkheid moet u dan denken aan familiaire hypercholesterolemie of familiaire hyperlipidemie.)

cholesterol waarden meten

De waarden van de verschillende soorten cholesterol in ons lichaam kunnen gemeten worden met behulp van een bloedtest. De huisarts, medisch specialist of verpleegkundige zal dan een buisje bloed afnemen, en dat opsturen naar het laboratorium voor onderzoek. Tijdens de test wordt bekeken of de verschillende soorten in de goede verhouding voorkomen. Cholesterol meten is vooral belangrijk voor mensen, die ouder worden of aan het risico op hart falen voldoen. Aandoeningen als diabetes, overgewicht, roken en erfelijke factoren zijn stuk voor stuk risicofactor op hart- en vaatziekten.

Wat te doen bij te hoge cholesterol waarden?

Soms raakt het cholesterolgehalte uit balans. Wanneer de waarden te hoog zijn, bestaat er een kans, dat de LDL-deeltjes aan de wanden van de bloedvaten blijven kleven. Hierdoor kan de doorstroming van het bloed belemmerd worden. In het ergste geval kunnen de deeltjes cholesterol de bloedvaten zelfs volledig verstoppen. Dit kan hartfalen en andere lichamelijke klachten tot gevolg hebben. Als uw cholesterol te hoog is, dan moet uw dieet aangepast worden.

Wat te doen bij te lage cholesterol waarden?

Uit onderzoek is gebleken, dat een te laag cholesterol ook niet goed voor ons is. Het wordt in verband gebracht met problemen met de stofwisseling. Voor een goed functioneren van ons lichaam is het dus belangrijk, dat de normale cholesterol waarden in balans zijn. Vooral niet te hoog, maar ook niet te laag.

Hoe verlaagt u uw cholesterol?

Het LDL-gedeelte van het cholesterol kan verlaagd worden door het volgen van een gezond dieet. Het eten van goed uitgebalanceerde maaltijden is belangrijk om ons lichaam gezond te houden. Veel van onze lichamelijke problemen hebben hun oorzaak in een verkeerd dieet. Een gezond lichaam geeft ook weer een grote, positieve invloed op onze geestelijke gezondheid. Snel cholesterol verlagen is overigens geen optie, het moet een blijvende leefstijl verandering zijn. 

Wat is cholesterolverlagende voeding?

Op het internet is veel informatie te vinden over cholesterolverlagende voeding. Er zijn pagina’s met cholesterolarme recepten, en andere tips om de waarden weer beter onder controle te krijgen. 

• Fruit en groenten 
• Vezelrijke producten
• Magere zuivelproducten en magere vleeswaren, vooral vlees met onverzadigd vet.
• Vette vis, zoals zalm, haring en makreel
• Ongezouten noten (met mate!)
• Peulvruchten, zoals bruine bonen, linzen en kikkererwten (ook pinda’s, dus inclusief pindakaas, mits ongezouten)

Wat is cholesterolverhogende voeding?

Onderstaande voeding kunt u beter niet of weinig consumeren, omdat het uw cholesterol zal verhogen;

• Rund- en varkensvlees
• Alcohol
• Margarine
• Roomboter
• Vette zuivelproducten
• Ongefilterde koffie
• Nicotine
• Eieren

Veel producten vallen ook ergens in het midden tussen beide extremen, zoals garnalen of magere smeerkaas, eet deze producten dan, bij twijfel, met mate. Geheel uitsluiten hoeft ook niet. 

advies bij een gezond leven

Tussen de 25 en 35 jaar is het lichaam in de beste conditie. Daarna moet er echt meer moeite gedaan worden om fit en gezond te blijven. Hoe beter we voor ons lichaam zorgen, des te groter is de kans op een lang, gezond (en gelukkig) leven. Heel veel lichamelijke problemen besluipen ons stiekem. De gevolgen van een cholesterolrijke maaltijd merkt u dan ook niet direct. Het verraderlijke is dat we niet voelen, dat onze aderen langzaam dichtslibben, of wanneer het cholesterolgehalte te hoog is. Daarom is het verstandig om zodra we wat ouder worden, of lichamelijke klachten krijgen (zoals overgewicht, gebrek aan energie, stijfheid in spieren en gewrichten, duizeligheid, kortademigheid, enz.) regelmatig, als het kan jaarlijks, een medische check laten doen. 

Wanneer diëtist inschakelen? 

Om te controleren of ons lichaam in goede conditie is, kunt u bij de dokter een gezondheidsverklaring aanvragen. Hierin worden niet alleen uw cholesterolgehaltes getest, maar ook uw gehoor, zicht, spierspanning, hartritme en controle van de luchtwegen en algemene fitheid. Bij klachten of een bepaalde leeftijd is dit sowieso verstandig om eens te controleren

Doorverwijzing diëtist 

Mocht uit deze test blijken, dat de cholesterolwaarden uit balans zijn, zal de dokter u doorverwijzen naar een diëtist, maar ook zonder verwijskaart kunt u bij de diëtist terecht voor hulp en dieetadvies. Het is overigens zeer aan te bevelen om bij medische aandoeningen eerst langs de verwijzer te gaan. Een goede diëtist zal u ook altijd contact op laten nemen met een huisarts of medisch specialist.

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit. Lees meer op mijn blog!