Brandend Maagzuur

Jaarlijks melden ongeveer 800.000 mensen zich bij de huisarts met aanhoudende maagklachten. Een groot gedeelte daarvan heeft last van brandend maagzuur en aanverwante aandoeningen. Hieronder wordt uiteengezet wat brandend maagzuur is, wat de symptomen zijn, hoe u brandend maagzuur kunt voorkomen en hoe u er van af kan komen.

Dit artikel is opgedeeld in de volgende subsecties:

1. Wat is brandend maagzuur?
2. Wat is de oorzaak van brandend maagzuur?
3. Wat zijn tips om brandend maagzuur te voorkomen?
4. Kan een dietist helpen bij het tegengaan van brandend maagzuur?

Wat is brandend maagzuur?

In de maag komen zure maagsappen vrij, die nodig zijn het verteren van ons voedsel. Als er zure maagsappen door een of andere manier terugstromen in de slokdarm ontstaat het effect van “brandend” maagzuur. Het terugstromen heet in de medische terminologie ‘reflux’ (ook wel zuurbranden of pyrosis genoemd.)

Zure boertjes kunnen zorgen voor een onaangenaam, vervelend gevoel en een zurige of bittere smaak in de mond. De pH van maagzuur fluctueert steeds, maar is idealiter rond de 1.5 — dat is overigens behoorlijk zuur.

Bijna iedereen heeft wel eens last van zure oprispingen, bijvoorbeeld na het eten van een zware of kruidige maaltijd. Dat is volstrekt normaal en kan geen kwaad. Als u echter regelmatig last heeft van oprispingen of brandend maagzuur is het toch verstandig om naar de huisarts te gaan.

De zurige maaginhoud is goed voor de voedselafbraak, maar hoort in andere organen niet thuis.

Wat zijn veelgenoemde symptomen en klachten bij brandend maagzuur? 

De volgende klachten en symptomen doen zich voor bij mensen die last hebben van brandend maagzuur, en aanverwante aandoeningen, zoals GOR en oesofagitis:

• Opgeblazen gevoel buik
• Boeren
• Verslikken/slikproblemen
• Hikken
• Misselijkheid
• (Onbedoeld) Gewichtsverlies
• Droge hoest
• Tanderosie
• Reflux/opboeren
• Chronische keelpijn, pijnlijk gevoel in de keelregio
  
• Heesheid/hese stem

Wat is het verschil tussen Brandend maagzuur, GOR en oesofagitis?

Problemen met de terugstroming van maagsappen kunnen grofweg worden onderverdeeld in drie verschillende groepen:

Brandend maagzuur:

Het woord ‘reflux’ wordt in de medische wereld gebruikt om het terugvloeien van vloeistof aan te duiden. Met “brandend maagzuur” wordt het proces bedoeld waarbij maagzuur terugvloeit in de slokdarm. Als u af en toe last hebt van zure oprispingen, dan hoeft u zich niet echt zorgen te maken.

Alle mensen hebben wel eens last van brandende oprispingen (reflux). Het is een normale reactie op voeding die niet goed gevallen is, bijvoorbeeld na consumptie van kruidig en vet eten. Als het maagzuur echter reikt tot de keel of luchtpijp en luchtwegen, en zeker als dit regelmatig gebeurt, dan is er dus wel een probleem.

Vooral baby’s kunnen regelmatig last hebben van reflux; het snel groeiende en ontwikkelende lichaampje moet nog aan alle (nieuwe) voedingsstoffen wennen. Daarnaast worden baby’s vaak op een liggende manier gevoed, waardoor ze extra lucht in de maag krijgen. Dit kan enigszins verholpen worden door ze op hun rechterzij te leggen.

Gastro-Oesofageale Refluxziekte:

In geval van GOR (ook wel GORD of GERD in de Engelse literatuur genoemd) is er sprake van een chronische ontsteking van de slokdarm. Dit kan optreden als gevolg van het langdurig of te vaak terugvloeien van de maagsappen in de slokdarm. Behalve dat reflux kan leiden tot chronische oesofagitis, kan het ook andere medische complicaties tot gevolg hebben zoals bloedingen, zweren en vernauwingen in de slokdarm.

GOR moet dikwijls medisch behandeld worden. In de meeste gevallen wordt een aangepast dieet voorgeschreven, maar er kunnen ook geneesmiddelen ingezet worden. Soms dient er een chirurgische ingreep plaats te vinden waarin de opening van de slokdarm naar de maag wordt gecorrigeerd.

Oesofagitis: 

De medische term voor een ontsteking van de slokdarm (oesophagus). Deze ontsteking kan ontstaan als gevolg van brandend maagzuur reflux. Oesofagitis kan leiden tot slikproblemen, een branderig gevoel in de borstkas (of achter het borstbeen), en zure oprispingen.

De ontsteking is vrij moeilijk te behandelen, want de slokdarm wordt continu belast. Alles dat mensen doorslikken, komt langs de slokdarm; eten en drinken doen mensen immers de hele dag door.

Wat is de oorzaak van brandend maagzuur?

Reflux kan ontstaan als gevolg van verschillende oorzaken, deze zijn als volgt:

Verhoogde druk op de maag

Als er een grotere druk op de maag is dan normaal, kan dit ertoe leiden dat de sluitspier tussen de maag en de slokdarm niet meer helemaal goed sluit. Hierdoor kunnen de maagsappen weer terug in de slokdarm stromen. Brandend maagzuur kan veroorzaakt worden door overgewicht, door zwangerschap (als u zwanger bent), maar ook door roken en drinken (van alcohol).

Leeftijd

Daarnaast, als mensen ouder worden, lopen ze de kans dat de sluitspier (bij de maag en slokdarm) minder goed gaat werken. Soms is er een medische oorzaak voor het terugstromen van de maagsappen in de slokdarm. Een van de meest voorkomende medische oorzaken is een middenrifbreuk.

Brandend maagzuur als gevolg van voeding en leefstijl

Bepaalde etenswaren en dranken kunnen de kans op brandend maagzuur vergroten. Daarnaast kunnen bepaalde gedragingen brandend maagzuur opwekken, aanjagen of juist verminderen. Voeding en leefstijl die met brandende oprispingen in verband worden gebracht zijn:

• Gefrituurd en vet voedsel
• Citrusvruchten zoals grapefruits, mandarijnen en sinaasappels
• (Volle) Zuivelproducten
• Koolzuurhoudende dranken, zoals Coca Cola, 7UP, Cassis, Fernandes en Fanta.
• Koffie, sterke thee
• Alcoholische dranken
• Pittig eten en scherpe kruiden
• Pepermunt
• Chocola
• Stress, te strakke kleding en medicijngebruik
• Bepaalde medicijnen kunnen bijdragen tot het ontstaan van maagbranden.
• Te strakke kleding kan de doorstroming van de maaginhoud belemmeren.

Wat zijn tips om brandend maagzuur te voorkomen?

Wat kunt u doen om de kans op brandend maagzuur te verminderen? Er zijn diverse remedies tegen brandend maagzuur, maar snel verhelpen, is er niet een van, want dat vereist een leefstijl-verandering. Hier volgen de beste manieren om brandend maagzuur te voorkomen:

• Eet gezond: Eet niet te vet of te kruidig, zeker als u dit niet gewend bent.
• Eet vezelrijk voedsel. Vezelrijk voedsel geeft (sneller) een vol gevoel. Hierdoor eten mensen doorgaans iets minder en wordt de maag minder snel vol, overvolle magen kunnen sneller tot brandend maagzuur leiden. Fruit als kiwi’s, ananas en mango kan helpen.
• Volkorenproducten, zoals havermout, zilvervliesrijst en couscous zijn goede vervangers van witte rijst en pasta producten.
• Groenten zoals wortels, zoete aardappels, bietjes, broccoli en sperziebonen zijn ook heel gezond.
• Voedingsmiddelen met een hoge pH-waarde zijn minder zuur en daarom heeft men na het eten van deze voedingsmiddelen minder kans op reflux. Bananen, bloemkool, venkel en verschillende aardnoten zijn hier een goed voorbeeld van.
• Neem de tijd voor het nuttigen van een maaltijd. Het beste is om aan een eettafel te zitten (rechtop) Eet kleine porties, en kauw goed. Drink een glas water tijdens de maaltijd.
• Gaat u na afloop van de maaltijd niet onderuit gezakt op de bank liggen of een dutje doen. Beter, loopt u een blokje om. 
• Stoppen met roken en het minderen of stoppen met het drinken van alcohol kunnen ook een groot verschil maken.

Als u al brandend maagzuur heeft, hoe komt u er dan vanaf?

U kunt effecten van brandend maagzuur verminderen door te bewegen of bepaalde voeding tot u te nemen, met name ook verzachtende dranken. 

• Het eten van droge havervlokken kan ook helpen. Havervlokken verbinden zich met het maagzuur en kunnen op die manier voor verlichting zorgen.
• Eet of drink calciumrijke producten. Drink een glas warme magere melk, eet een banaan.
• Zowel venkel als gember hebben een kalmerende werking op de maag. Zet bijvoorbeeld een lekkere thee met venkel en gember, of drink een glas alcoholvrije gemberbier.
• Ga een stukje lopen na de maaltijd. Beweging is goed voor de spijsvertering, en zal ervoor zorgen dat uw maaginhoud sneller verteerd wordt. Wandelen is ook een prima manier om u te ontspannen en calorieën te verbranden.
• Het gebruik van medicijnen tegen reflux. In de meeste drogisterijen worden middeltjes aangeboden die helpen bij het verminderen van de klachten van brandend maagzuur en zure oprispingen. 

• Drink kleine slokjes lauwwarm water. Zo kunt u het maagzuur verdunnen. Vermijd het drinken van grote hoeveelheden koud water.

Kan een diëtist helpen bij het tegengaan van brandend maagzuur?

Als bepaalde voeding niet meer mag of kan, dan kan een diëtist u goed helpen met geschikte alternatieven, die lekker en gezond zijn. De diëtist zal u precies kunnen vertellen welke voedingsmiddelen goed zijn om brandend maagzuur te voorkomen. Wanneer u last heeft van oesofagitis of GOR is het volgen van een pH-laag dieet een uitermate belangrijke factor bij de genezing.

Wilt u meer weten over brandend maagzuur, voeding met lage pH-waardes of heeft u andere gezondheidsvragen over eten en drinken? Neem gerust even contact met me op. Ik help u graag verder.

Caroline de Smit, diëtistenpraktijk Caroline de Smit. Lees meer op mijn blog!